بررسی رشد و تولید ۱۰ کلن صنوبر از دورگ طبیعی در کرج

مرحله اول اجرای این تحقیق تهیه نهال از بذرهایی بود که به طور طبیعی از پایه مادری کلن p.deltoides 69/55 بدست آمده بودند که یک رقم پُرمحصول و سازگار برای استانهای گیلان و مازندران می باشد. از میان تعداد زیادی نهال دورگ، 254 اصله نهال انتخاب و در خزانه تحقیقاتی پس از سه سال بررسی و آزمایش، 10 کلن دورگ برتر این مجموعه برای آزمایش های بعدی تعیین و به آنها شماره های 1/63 تا 10/63 داده شد. معیار انتخاب این کلن ها رشد ارتفاعی، قطری و مقاوم بودن به آفات بود. در مرحله دوم، بررسی های نهایی و انتخاب ارقام پُرمحصول در مقایسه با رقم معرفی شده پایه مادری (p.deltoids 69/55) در ایستگاه های تحقیقات البرز کرج، گیلان، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری و کردستان به اجرا درآمد. از سال 1377 از کلن های p.d. 63/1 تا p.d. 63/10 به تعداد کافی قلمه تهیه و در خزانه تحقیقاتی کرج کشت شد. در پایان سال 1378 از بین تعداد زیادی نهال از هر کلن تعداد 75 اصله نهال که از نظر ارتفاع تقریباً یکنواخت بودند انتخاب و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و با فاصله 4×4 متر همراه با کلن شاهد p.deltoids 69/55 کاشته شدند.اندازه گیری های رشد ارتفاعی تا دقت سانتی متر و قطری تا دقت میلی متر همه ساله پس از پایان دوره رویش سالیانه انجام شده و نیز جنسیت (نر و ماده بودن) کلن ها مشخص و مدت زمان دوره رویش سالیانه هم با شرایط آب و هوایی منطقه تعیین گردید. تحلیل داده ها براساس تجزیه واریانس دوطرفه و با استفاده از نرم افزار sas انجام شد. نتایج بررسی ها نشان داد که از بین 10 کلن دورگ، چهار کلن پایه نر بوده و 5 کلن پایه ماده، در حالی که یک کلن تا پایان دوره تحقیق گل نداد. نتایج تجزیه واریانس رویش متوسط حجمی، اختلاف معنی داری را در سطح 5% میان کلن های دورگ نشان داد. همچنین نتایج آزمون مقایسه میانگین ها نشان داد که از میان 10 کلن دورگ، کلن شماره p. deltoids 63/1 با 9/23 مترمکعب در هکتار و در سال بیشترین و کلن p.deltoids 63/6 با 17/9 مترمکعب در هکتار و در سال کمترین تولید حجمی را داشته اند